عملکرد و کاربردهای فن کویل سقفی توکار در سیستم‌های تهویه مطبوع

فن کویل سقفی توکار یکی از محبوب‌ترین سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری است. این سیستم به‌دلیل راندمان بالا، اشغال فضای کم، سهولت نصب و عملکرد کم‌ صدا، به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد. تأمین آسایش و رفاه در فضاهای زندگی و کار مهم است. فن کوئل به ما این امکان را می‌دهد تا دمای محیط خود را مطابق با نیازهایمان تنظیم کنیم. این دستگاه‌های کارآمد در انواع مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند و به ما اجازه می‌دهند تا در هر شرایط آب و هوایی، از هوایی تازه و دلپذیر بهره‌مند شویم. در این مقاله، به بررسی فن کویل سفقی توکار، تعریف، اجزا، نحوه عملکرد، مزایا، معایب، کاربردها، نکات انتخاب و نصب می‌پردازیم.

فن کوئل چیست؟

دستگاه فن کوئل (Fan coil) جهت تأمین سرمایش و گرمایش ساختمان‌ها در صنعت تهویه مطبوع مورد استفاده قرار می‌گیرد. همان طور که از نام فن کویل پیداست، این دستگاه شامل فن دمنده و مبدل حرارتی (کوئل) است و با فیلتر و یک مدار کنترلی ساده ترکیب می‌شود. درواقع، این دستگاه بخشی از یک سیستم HVAC  است و در حال حاضر در ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

فن کوئل سقفی یکی از انواع مختلف فن کویل‌ها در دو نوع روکار و توکار ساخته می‌شود. این نوع فن کویل درون سقف نصب می‌شود و به دلیل زیباتر و کم صدا بودن، مورد توجه بیشتری قرار گرفته است. به دلیل قرار گرفتن در سقف بدنه‌ی این نوع فن کویل از اهمیت بالایی برخوردار است. این واحد‌ها برای تهویه هوای محل متناسب با نیاز دمایی آن محیط استفاده می‌شوند.

فن کویل سقفی چگونه کار می‌کند؟

در ساختار فن کویل سقفی توکار، دو کانال اصلی به نام‌های «رفت» (Supply) و «برگشت» (Return) وجود دارد. این کانال‌ها برای تأمین سرمایش یا گرمایش مطبوع اتاق‌های مختلف داخل ساختمان تعبیه شده‌اند. اجزای فن‌کوئل به یک کویل گرمایشی یا سرمایشی و یا هر دو کویل گرم‌کننده و خنک‌کننده وصل هستند و هوا را مطبوع و تمیز می‌کنند. سپس یک فن موتوری داخل فن کویل، هوا را به فضای اتاق مورد نظر هدایت و توزیع می‌کند. هواسازها با نصب صحیح در ساختمان و طی کوتاه‌ترین مسیر بازدهی بیشتری دارند. انشعابات از هواساز خارج می‌شوند و هوای تازه هر اتاق را آماده می‌کنند. هر فضا یا مکان حجم مشخصی از هوای تازه در ساعت احتیاج دارد. این هوای تازه به سمت عقب، یعنی ورودی واحد فن کوئل، هدایت می‌شود اما این انشعاب معمولاً مستقیماً به واحد متصل نیست و بین این دو فاصله وجود دارد. یک فن موتوری هوای تازه و مطبوع را به طرف واحد فن کویل می‌کشد. فن پیش از اینکه از طریق دیفیوزرهای موضعی هوا را به جریان درآورد، هوا را در کویل‌های گرمایشی و یا سرمایشی به جریان می‌آورد. هنگامی ورود هوا به اتاق، گرمایش/سرمایش را برای افراد یا تجهیزات داخل آن فراهم می‌کند.

چگونه فن کویل سقفی را نصب کنم؟

نصب فن کوئل سقفی نیازمند رعایت مراحل دقیق و توجه به جزئیات است. در ادامه، به شما توضیح می‌دهم چگونه فن کویل سقفی را نصب ‌کنید.

1. انتخاب محل نصب:

– ابتدا محل مناسب برای نصب فن کویل را انتخاب کنید. این محل باید هماهنگ با سیستم لوله‌کشی و سایر عوامل باشد.

– مطمئن شوید فضای اطراف فن کویل به خوبی هوا را وارد و خارج کند.

2. نصب فیزیکی:

– برای نصب فن کویل، ابتدا بدنه دستگاه را به سقف متصل کنید. از ابزارهای تخصصی استفاده کنید تا لوله‌ها را صاف و خم نکنید.

– اگر فن‌کوئل در معرض نور مستقیم خورشید قرار می‌گیرد، از نصب در این مکان خودداری کنید.

3. اتصال لوله‌ها:

– لوله‌های آب و درین را به فن‌کویل متصل کنید.

– اتصال مدار برقی را نیز انجام دهید و تست کنید.

4. تنظیم و تراز کردن:

– پس از نصب، مطمئن شوید فن‌کویل تراز با محل نصب شده است.

– نصب لوله تخلیه با شیب یک درصد انجام می‌شود.

با رعایت این مراحل، فن کویل سقفی را به درستی نصب می‌کنید.

در چه محیط‌هایی از فن کویل سقفی استفاده می شود؟

فن کویل سقفی توکار یکی از انواع مختلف فن کوئل‌ها است که در آپارتمان‌ها، ساختمان‌های مسکونی، مراکز اداری، رستوران‌ها و مکان‌های تجاری به کار می‌رود. این واحدها برای تهویه هوای محل متناسب با نیاز دمایی آن محیط استفاده می‌شوند. عملکرد سیستم فن کویل سقفی به این صورت است:

فن‌کوئل‌ در ساختمان‌ها، به روشی نصب می‌شوند که  از کمترین مسیر عبور کنند تا سیستم بازدهی و کارایی بیشتری داشته باشند. انشعاب‌ها از فن کویل خارج می‌شوند و هوای تازه هر اتاق را تأمین می‌کنند. هر فضا و اتاق به مقدار مشخص هوای تازه در هر ساعت نیاز دارد. هوا از طریق فن موتوری به واحد فن کویل هدایت می‌شود، اما این انشعاب معمولاً به‌صورت مستقیم به واحد متصل نیست و بین این دو فاصله وجود دارد. قبل از ورود به دیفیوزرهای موضعی، فن هوا را از کویل‌های گرمایشی یا سرمایشی عبور می‌دهد تا آن را به حرکت در آورد. هنگامی که هوا وارد اتاق می‌شود، گرمایش/سرمایش را برای افزایش یا تجهیزات داخل آن فراهم می‌کند.

انواع فن کویل سقفی

فن کویل‌های سقفی در حقیقت به یک جعبه مستطیلی شباهت دارند و کویل، فیلتر هوا، سینی تقطیر و فن هوادهی درون آن قرار دارد و در سقف کاذب یا روی سقف قرار می‌گیرند. این فن کویل‌ها در انواع مختلفی موجود هستند:

فن کویل سقفی توکار

این نوع فن کویل در سقف کاذب نصب می‌شود و فقط دریچه هوای آن‌ها دیده می‌شود.

به دلیل توکار بودن، فضای محیط را اشغال نمی‌کنند و کم‌صدا هم هستند.

فن کویل کانالی:

این نوع فن کویل نیز در سقف کاذب نصب می‌شود.

دارای کانال‌های هوا هستند که هوا را به اتاق‌ها منتقل می‌کنند.

فن کویل سقفی روکار:

این فن کویل‌ها روی سقف نصب می‌شوند. با دیفیوزرها هوا را در اتاق پخش می‌کنند و دریچه برگشت هوا را دوباره به سمت داخل می‌کشد.

فن کویل سفقی توکار دقیقا چیست؟

فن کویل توکار دستگاهی است که برای سرمایش و گرمایش فضاهای مختلف ساختمان به کار می‌رود. این دستگاه به طور مخفی در سقف کاذب نصب می‌شود و از طریق کانال‌کشی به سیستم مرکزی تهویه مطبوع (مانند چیلر یا بویلر) متصل می‌شود.

اجزای اصلی فن کویل سفقی توکار عبارتند از:

• کویل: برای تبادل حرارتی بین هوا و آب گرم یا سرد
• فن: برای به حرکت هوا
• فیلتر هوا: برای تصفیه هوا
• دمپر: برای تنظیم جریان هوا
• کنترل کننده: برای تنظیم دما، سرعت فن و سایر عملکردها
• پلنیوم باکس: برای هدایت هوا
• سینی درین: برای جمع‌آوری آب تقطیر شده

نحوه عملکرد فن کوئل سقفی توکار

فن کوئل سقفی توکار با چرخش هوا و تبادل حرارتی بین هوا و آب گرم یا سرد عمل می‌کند. مراحل عملکرد به شرح زیر است:

1. هوا از طریق دریچه‌های ورودی وارد فن‌کویل می‌شود.
2. فن هوا را از میان فیلتر عبور می‌دهد تا گرد و غبار و آلاینده‌ها از آن جدا شوند.
3. هوا از میان کویل عبور می‌کند. در صورت گرمایش، آب گرم از چیلر به کویل منتقل می‌شود و هوا گرم می‌شود. در صورت سرمایش، آب سرد از چیلر به کویل منتقل می‌شود و هوا خنک می‌شود.
4. هوای گرم یا سرد از طریق دریچه‌های خروجی به فضای مورد نظر هدایت می‌شود.
5. آب پس از تبادل حرارتی، از طریق لوله‌های برگشت به چیلر یا بویلر هدایت می‌شود.

مزایای استفاده از فن کویل سقفی توکار

فن کویل سقفی توکار دارای مزایای متعددی است و آن را به یک انتخاب مناسب برای تهویه هوای محیط‌های مختلف تبدیل می‌کند:

1. زیبایی و طراحی مخفی:

– نصب در سقف کاذب باعث می‌شود که فن کویل به طور مستقیم دیده نشود و به زیبایی داخلی محیط کمک کند.

– این نوع فن کویل‌ها به دلیل طراحی مخفی، به سادگی با دیگر اجزای داخلی ساختمان ترکیب می‌شوند.

–    به‌دلیل نصب در سقف کاذب، فضای زیادی را اشغال نمی‌کند.

2. کم‌صدا و بی‌صدا:

– فن کویل‌های سقفی توکار به‌دلیل نصب در سقف کاذب، کم‌صدا هستند و تأثیر کمی بر روی سکونت در محیط دارند.

– این ویژگی مهم است، به‌خصوص در مکان‌هایی که نیاز به سکونت و آرامش دارند.

3. کارایی و بازدهی:

–     به‌دلیل راندمان بالا مصرف انرژی را به‌طور قابل توجهی کاهش می‌دهد.

– فن کویل‌های سقفی توکار، با استفاده از کویل‌های گرمایشی و سرمایشی، هوا را مطبوع می‌کنند.

– باتوجه به نصب در سقف، هوا به‌طور متساوی در اتاق توزیع می‌شود و بازدهی بالایی دارد. تهویه مطبوع یکنواخت و با کیفیت بالا ارائه می‌دهد.

4. تنوع در انتخاب مدل:

– انواع مختلفی از فن کویل‌های سقفی توکار وجود دارد بنابراین براساس نیاز خود انتخاب کنید.

– از نظر ظاهری، مدل مطابق با دکوراسیون داخلی را انتخاب کنید.

5. نصب آسان:

– نصب فن کویل سقفی توکار نسبت به برخی سیستم‌های تهویه هوا، ساده‌تر است.

– این نوع فن کویل‌ها به‌دلیل نصب در سقف کاذب، نیاز به فضای زیادی ندارند.

–     این دستگاه برای نصب در محیط‌ها و فضاهای مختلف قابل‌نصب است.

–     با قابلیت تنظیم مستقل هر فن کویل را می‌توان به‌طور جداگانه برای دمای مطلوب تنظیم کرد.

با توجه به مزایای فوق، فن کویل سقفی توکار یک گزینه مناسب برای تهویه هوای محیط‌های مختلف است. البته سیستم vrf در فضاهای بزرگ مناسب‌تر است.

معایب

فن کویل توکار معایبی نیز دارد، از جمله:

• هزینه نصب بالا: نسبت به سایر سیستم‌های تهویه مطبوع، هزینه نصب بالاتری دارد.
• نیاز به نگهداری: به‌طور منظم باید فیلترها را تمیز و سرویس کرد.
• محدودیت در متراژ: برای فضاهای بزرگ مناسب نیست.
• اتکا به سیستم مرکزی: در صورت خرابی سیستم مرکزی، فن کویل نیز از کار می‌افتد.

کاربردها

فن کویل توکار در مکان‌های مختلفی نصب می‌شوند از جمله:

• منازل مسکونی: آپارتمان‌ها، ویلاها
• ادارات: شرکت‌ها، دفاتر
• تجاری: فروشگاه‌ها، رستوران‌ها
• آموزشی: مدارس، دانشگاه‌ها
• بیمارستان‌ها: بخش‌های مختلف بیمارستان
• هتل‌ها: اتاق‌ها، لابی

نکات انتخاب

هنگام انتخاب فن کویل سقفی توکار باید به موارد زیر توجه کرد:

• متراژ فضای مورد نظر
• میزان نیاز به گرمایش و سرمایش
• نوع سیستم مرکزی تهویه مطبوع
• میزان صدا
• برند و قیمت

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی فن کویل سقفی توکار پرداختیم. بهترین نوع فن کویل، توکار است و مانند نوع کاستی در سقف کاذب تعبیه می شوند. با وجود دسترسی نامناسب برای سرویس و نگهداری، به دلیل قیمت متناسب به یکی از پراستفاده‌ترین نوع این دستگاه در بازار تبدیل شده اند. خصوصاً اینکه امکان کانال‌کشی جریان هوای خروجی در این دستگاه وجود دارد، می‌توان با هزینه کمتری، توزیع مناسبی از هوا در ساختمان ایجاد کرد.